Hồ Pa Khoang nằm trên địa phận xã Mường Phăng, huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên. Quần thể khu du lịch hồ Ba Khoang có tổng diện tích 2.400ha, trong đó diện tích rừng 1.320ha, diện tích mặt nước hồ 600ha, có sức chứa 37,2 triệu m3 nước.

Hồ Pa Khoang có nhiều thảm thực vật phong phú, địa hình đa dạng, thích hợp cho việc nghỉ dưỡng, thảm rừng quanh hồ có nhiều loại thú quý. Hồ Pa Khoang nằm giữa một thung lũng có nhiều ngọn núi, nên kín đáo, uốn mình trong những khu rừng, hồ có nhiều đảo nhỏ. Mặt nước hồ trong xanh, hiền hòa, yên tĩnh, soi bóng núi non, mây trời và đại ngàn xanh thẫm.

Hồ Pa Khoang có nhiều thảm thực vật phong phú, địa hình đa dạng,
thích hợp cho việc nghỉ dưỡng

       Nhiều năm nay, người dân trong các bản trồng cây lấy gỗ, cây ăn quả lâu năm quanh hồ, trên các đảo trong hồ, tạo nên thảm cây xanh dày đặc, phong phú về chủng loại thực vật. Các loài chim, nuông thú về trú ngụ, tạo nên sự cân bằng trong quá trình phát triển hệ sinh thái.
       Sau khi đưa vào sử dụng, hồ đã cung cấp đủ nước cho cánh đồng Mường Thanh rộng hơn 4.000 ha có thể trồng mỗi năm hai vụ lúa và trở thành vựa lúa đặc sản lớn nhất Tây Bắc. Ngoài ra hồ còn có tác dụng điều hòa không khí, hạn chế những tác hại của mưa lũ.
       Hồ Pa khoang nằm giữa TP Điện Biên Phủ và khu di tích lịch sử Mường Phăng nơi chỉ huy chiến dịnh của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, hồ Ba khoang như một cầu nối của hai trung tâm di tích và là điểm sinh thái đầy thú vị, hấp dẫn trên vùng đất lịch sử này.

      Đến với hồ Pa Khoang, du khách được hòa mình vào bầu không khí dịu mát, trong lành, màu xanh của rừng cây bạt ngàn. Thuyền đưa du khách khám phá biết bao điều bí ẩn của tự nhiên. Khách có thể neo đậu thuyền vào các rặng cây rậm rạp phủ kín ven hồ, buông câu, bắt cá, nghỉ ngơi thưởng thức cảnh quan, hít thở không khí trong lành.

      Đến Pa Khoang, du khách được thưởng thức đặc sản mang đậm hương vị núi rừng, du khách nghỉ tại khu nhà nghỉ hoặc những bản văn hóa dân tộc Thái, Khơ mú nằm ven hồ. Người dân Pa Khoang sống rất cởi mở, thân thiện và mến khách, tại đây du khách có dịp tìm hiểu về những giá trị văn hóa truyền thống đầy bản sắc dân tộc, các điệu xòe và những làn điệu dân ca trữ tình.
       Với những tiềm năng du lịch tự nhiên và bản sắc văn hóa dân tộc phong phú, hồ Pa Khoang luôn là điểm đến du lịch sinh thái đầy hấp dẫn, mỗi khi du khách đến thăm Điện Biên.

      Di tích Sở chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ

      Khu di tích Sở chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ nằm tại khu rừng già dưới chân núi Pú Đồn thuộc xã Mường Phăng huyện Điện Biên. Nơi đây Bộ chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ đã đóng tại Mường Phăng trong vòng 105 ngày từ ngày 31/1/1954 đến 15/5/1954.

Đường vào di tích Sở chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ

     Sở chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ được xây dựng dọc theo con suối nhỏ, chạy quanh chân núi Pú Đồn, trên một diện tích tự nhiên khoảng 90km2, được bố trí thành một hệ thống liên hoàn, bao bọc trước sau có hầm hào, lán trại thuận tiện, phù hợp với tốc độ làm việc khẩn trương của Bộ chỉ huy chiến dịch, đảm bảo được bí mật và an toàn tuyệt đối.

Lán ở và làm việc của Đại tướng Võ Nguyên Giáp tại khu di tích lịch sử Mường Phăng

      Sở chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ tại Mường Phăng là cơ quan đầu não quan trọng nhất của chiến dịch lịch sử Điện Biện Phủ. Tại đây, Đại tướng Võ Nguyên Giáp cùng với Bộ chỉ huy chiến dịch đã đưa ra những chỉ thị, mệnh lệnh tấn công có tính chất quyết định đến thắng lợi của từng trận đánh mà đỉnh cao là  lệnh tổng công kích trên toàn mặt trận vào ngày 7/5/1954. Quân ta đã bắt sống và tiêu diệt 16.200 tên địch của tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ, làm nên chiến thắng “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”.

Quang cảnh khu di tích Sở chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ

      Hiện nay khu di tích lịch sử Mường Phăng đã trải qua nhiều lần trùng tu tôn tạo với một số hạng mục như bia, biển, hầm, lán làm việc của Đại tướng Võ Nguyên Giáp và Tham mưu trưởng Hoàng Văn Thái, trưởng đoàn cố vấn quân sự Vi Quốc Thanh…

Tượng đài Chiến thắng Mường Phăng nằm trong quần thể
khu di tích lịch sử Mường Phăng

      Cùng với quần thể di tích Chiến dịch Lịch sử Điện Biên Phủ đã được xếp hạng quốc gia, cụm Tượng đài Chiến thắng Công viên Mường Phăng góp phần khẳng định quyết tâm chiến đấu và chiến thắng của quân và dân ta trong cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại. Mặt khác, sẽ mãi mãi để lại những giá trị văn hóa nhân văn truyền thống cho hôm nay và các thế hệ mai sau.

Di tích “Sở chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ” ở Mường Phăng sẽ là điểm đến
tham quan cho du khách mỗi khi đến Điện Biên

      Di tích “Sở chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ” ở Mường Phăng sẽ mãi mãi trường tồn, là điểm tham quan thu hút đông đảo du khách đến Điện Biên, là điểm đến để mỗi người có cái nhìn khái quát, chân thực khách quan về sức mạnh của một dân tộc, sức mạnh của những người chiến thắng không phải ở vũ khí, trang thiết bị hiện đại hay ở lô cốt vững chắc mà đó là sức mạnh của tinh thần yêu nước, sức mạnh của những người chính nghĩa yêu hòa bình. Nơi đây sẽ mãi mãi là biểu tượng của đỉnh cao trí tuệ quân sự và khí phách anh hùng, bất khuất của dân tộc Việt Nam trong thời đại Hồ Chí Minh./.

  Hầm chỉ huy tướng Đờ Cát

        Hầm chỉ huy Tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ nằm ở trung tâm lòng chảo Điện Biên. Đây là nơi làm việc và nghỉ ngơi của tướng Đờ Cát (De Castries) cùng Bộ chỉ huy Tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ.

Toàn cảnh Hầm chỉ huy tướng Đờ Cát

     Đứng trên một ngọn đồi cao ta có thể nhìn thấy nóc hầm Đờ Cát. Xung quanh hầm là hàng rào phòng thủ với hệ thống dây kẽm gai và những bãi mìn dày đặc, bốn góc là bốn xe tăng và phía Tây là trận địa pháo bảo vệ.
      Hầm Đờ Cát dài 20m và rộng 8m, chia làm bốn ngăn. Đây là nơi làm việc và nghỉ ngơi của tướng Đờ Cát (De Castries) cùng Bộ chỉ huy Tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ.

Hầm tướng Đờ Cát hiện nay được làm mái che, gia cố cẩn thận
để chống lại sự tàn phá của thời gian.

      Ngày nay du khách có thể nhìn thấy mái vòm sắt và các bao cát trên nóc hầm. Trước đây có một đường hào có mái che nối liền hầm tướng Đờ Cát với lô cốt trên đồi A1. Quân Pháp đã dùng các bao cát và ván gỗ để dựng nên đường hào này.

Tại căn hầm này, tướng Đờ Cát đã tiếp đón nhiều quan chức cấp cao như:
thủ tướng Pháp Joseph Laniel, tổng thống Mỹ Dwight Eisenhower,
thủ tướng Anh Winston Churchill cũng như các nhà báo nổi tiếng.

      Sau 55 ngày đêm chiến đấu ngoan cường, quân dân Việt Nam đã chiếm được căn hầm chỉ huy của Tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ.  

      Vào lúc 17h30 ngày 7/5/1954, Tạ Quốc Luật, chỉ huy trưởng đại đội 360, trung đoàn 209, sư đoàn 312 đã bắt sống tướng Đờ Cát tại bàn làm việc.. Lá cờ quyết chiến quyết thắng được cắm trên nóc hầm Đờ Cát, đánh dấu sự thất bại của thực dân Pháp ở Điện Biên và Việt Nam.
 

Tượng đài chiến thắng Điện Biên Phủ

   Tượng đài chiến thắng Điện Biên Phủ là Tượng đài bằng đồng được xây dựng trong dịp kỷ niệm 50 năm chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ.

    Quang cảnh Tượng đài chiến thắng Điện Biên Phủ

       Tượng đài chiến thắng Điện Biên Phủ được đặt trên cứ điểm đồi D1, đây là công trình văn hóa, nghệ thuật mang đậm giá trị lịch sử, tính nhân văn và tâm linh sâu sắc, tôn đúng tầm ý nghĩa to lớn về một chiến thắng “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”, là niềm tự hào của nhân dân các dân tộc tỉnh Điện Biên.

Sân hành lễ Tượng đài Chiến thắng Điện Biên Phủ

       Điểm khởi đầu lên Tượng đài Chiến thắng là sân hành lễ, với không gian khá rộng có thể tổ chức các hoạt động văn hóa, xã hội. Tại đây có bức phù điêu đại cảnh lớn nhất Đông Nam Á với chiều cao trung bình 7,5m, chiều ngang 58m được ghép từ 217 tấm đá xanh Thanh Hóa, nặng gần 400 tấn.

Bức phù điêu đại cảnh miêu tả lại toàn bộ chiến dịch Điện Biên Phủ

       Bức phù điêu đại cảnh miêu tả lại toàn bộ chiến dịch Điện Biên Phủ từ thời điểm Bộ Chính trị chọn Điện Biên Phủ làm điểm quyết chiến chiến lược trong Đông - Xuân 1953 - 1954 cho đến khi ta bắt sống De Castries và tham mưu của Tập đoàn cứ điểm vào chiều ngày 7/5/1954 và lễ ăn mừng chiến thắng của quân, dân và đồng bào địa phương vào ngày 13/5/1954 tại Mường Phăng.

Đường chính dẫn lên Tượng đài Chiến thắng Điện Biên Phủ

       Con đường chính dẫn lên Tượng đài là trục hành lễ gồm 320 bậc, và được chia làm 3 chiếu nghỉ lớn, tương đương với 3 đợt tấn công của Quân đội Nhân dân Việt Nam vào Tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ. Hai bên trục hành lễ là 56 cột mốc được làm bằng đá xanh Thanh Hóa tượng trưng cho 56 ngày đêm “khoét núi, ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt” của bộ đội ta. Hai bên sườn đồi dọc trục hành lễ được trồng cây hoa Ban và một số cây khác tạo cảnh quan thiên nhiên và môi trường cho đồi di tích này.

Cứ điểm D1 là một cứ điểm quan trọng trong dãy đồi phòng ngự
phía Đông của Thực dân Pháp

       Trong chiến dịch Điện Biên Phủ, cứ điểm D1 là một cứ điểm quan trọng trong dãy đồi phòng ngự phía Đông của Thực dân Pháp có nhiệm vụ che chở cho trung tâm Tập đoàn cứ điểm, là mục tiêu của Quân đội Nhân dân Việt Nam trong đợt tấn công thứ hai bắt đầu vào chiều ngày 30/3/1954.

       Sau 2 ngày chiến đấu, Trung đoàn 209, Đại đoàn 312 đã hoàn toàn làm chủ được cứ điểm này, sau đó giữ vững trận địa và yểm trợ cùng các đơn vị khác tiêu diệt các cứ điểm còn lại, góp phần làm nên chiến thắng chung của toàn chiến dịch.

Tượng đài chiến thắng Điện Biên Phủ

       Cụm tượng đài chiến thắng Điện Biên Phủ là nhóm tượng đồng cao, to và nặng nhất Việt Nam từ trước đến nay. Tượng có chiều cao 12,6m được đúc bằng 217 tấn đồng, dựng trên bệ cao 3,6m và gồm 12 thớt, trong đó có những thớt nặng 40 tấn. Đây là tác phẩm của nhà điêu khắc Nguyễn Hải, đã được chỉnh sửa so với nguyên mẫu để phù hợp với một không gian lớn ngoài trời để đặt tượng đài.

       Chiến thắng Điện Biên Phủ đã trải qua hơn nửa thế kỷ nhưng Tượng đài chiến thắng vẫn sừng sững giữa đất trời Điện Biên lịch sử và cùng với các di tích khác của chiến trường năm xưa như: Đồi A1, cầu Mường Thanh, Him Lam, Độc Lập, Bản Kéo, Mường Phăng.... đã trở thành địa danh trường tồn cùng đất nước. Những di tích lịch sử cách mạng này mãi mãi là minh chứng cho sự tồn tại và phát triển bền vững của mảnh đất Điện Biên Phủ anh hùng.

       Tượng đài chiến thắng Điện Biên Phủ là niềm tự hào của nhân dân các dân tộc tỉnh Điện Biên. Đây là điểm dừng chân mỗi khi du khách đến Điện Biên, mảnh đất lịch sử anh hùng.


Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ

     Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ là công trình xây dựng chào mừng kỷ niệm 60 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ. Đây là điểm dừng chân mỗi khi du khách đến Điện Biên, là không gian sống động về chiến thắng chấn động địa cầu.

Toàn cảnh Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ

        Khu nhà chính được thiết kế hình chiếc mũ lưới của các chiến sỹ Điện Biên cách điệu, gồm một tầng hầm và một tầng nổi.

       Tầng hầm sẽ là nơi đón tiếp khách tham quan, khu hành chính và không gian học tập tương tác; tầng nổi sẽ là không gian trưng bày cố định, không gian panorama (toàn cảnh) và bộ phận làm việc.

        Bảo tàng rộng hơn 7.000m2, trưng bày gần 1.000 hiện vật và hình ảnh được chia làm 4 nội dung gồm: Chặng đường 9 năm kháng chiến chống thực dân Pháp, từ 9/1945-9/1953; diễn biến chiến dịch Điện Biên Phủ; sự giúp đỡ của nhân dân thế giới đối với chiến dịch Điện Biên Phủ; tác động của Chiến thắng Điện Biên Phủ đối với thế giới; phòng tôn vinh.

Hình ảnh Anh hùng Bế Văn Đàn lấy thân mình làm giá súng và
Anh hùng Phan Đình Giót - người đã lấy thân mình lấp lỗ châu mai. 

       Toàn bộ hiện vật trưng bày trong Bảo tàng gắn với những sự kiện liên quan đến chiến dịch Điện Biên Phủ, trong đó điểm nhấn là “56 ngày đêm khoét núi, ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt”, tôn vinh gương hy sinh của các anh hùng Tô Vĩnh Diện, Bế Văn Đàn, Phan Đình Giót…

       Nhiều hiện vật mô tả công tác mở đường, kéo pháo, vận chuyển lương thực của quân và dân trong chiến dịch như chiếc xe cút kít của dân công Trịnh Định Bầm ở xã Định Liên huyện Yên Định tỉnh Thanh Hóa, chiếc xe có thể chở tới 280kg lương thực mỗi chuyến, nhờ vậy chỉ trong vòng 4 tháng, với quãng đường gian khổ 20km, cụ Bầm đã chuyển được hơn 12 tấn lương thực phục vụ chiến trường.
 

Xe cút kít của dân công Trịnh Định Bầm ở xã Định Liên huyện Yên Định tỉnh Thanh Hóa. 



Lá cờ Quyết chiến quyết thắng tung bay trên nóc hầm De Castries trong ngày 7/5/1954.
 

       Đó là những hiện vật, kỷ vật minh chứng cho sự thần kỳ mà quân và dân Việt Nam đã làm nên trong chiến dịch Điện Biên Phủ, bằng những vũ khí, phương tiện thô sơ nhưng đã đánh bại vũ khí, phương tiện tối tân của thực dân Pháp trong kháng chiến.

Bức tượng tạc chân dung Đại tướng Võ Nguyên Giáp. 

       Trong Bảo tàng cũng dành nhiều không gian để tôn vinh Đại tướng Võ Nguyên Giáp - vị Tổng Tư lệnh chiến dịch Điện Biên Phủ bằng nhiều hình thức trưng bày, triển lãm.

Chân dung di ảnh của 26 Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân. 

      Trong phòng tôn vinh, ngoài bức tượng Đại tướng còn có di ảnh của 26 Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, 5 đại đoàn quân chủ lực và lực lượng thanh niên xung phong tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ.

      Bảo tàng Chiến thắng Điện Biên Phủ nơi giữ gìn và phát huy giá trị lịch sử, văn hóa của khu di tích chiến trường Điện Biên Phủ, là nơi giáo dục truyền thống yêu nước và lòng tự hào dân tộc cho thế hệ trẻ. Đây là điểm dừng chân mỗi khi du khách đến Điện Biên, là không gian sống động về chiến thắng chấn động địa cầu.
 

Nghĩa trang liệt sỹ A1

     Nghĩa trang liệt sỹ A1 được xây dựng năm 1958, nằm cách điểm di tích lịch sử đồi A1 vài trăm mét về phía Nam, nơi đây có 644 ngôi mộ của các anh hùng liệt sĩ.

Toàn cảnh nghĩa trang Liệt sĩ A1

      Năm 2013, nghĩa trang được tu sửa nâng cấp. Từ khi được xây dựng đến nay, Nghĩa trang luôn được trông nom, chăm sóc, bảo vệ, hương khói quanh năm. Những ngày nghỉ, ngày lễ, tết trong năm du khách có thể đến đây thắp hương cho  vong linh các anh hùng liệt sỹ; tham quan, tìm hiểu, truyền thống cách mạng của mảnh đất lịch sử Điện Biên Phủ.

Không gian Nghĩa trang rất yên tĩnh, không khí trong lành, môi trường xanh, sạch, đẹp



Nhà tưởng niệm Nghĩa trang liệt sỹ A1 được xây dựng theo cấu trúc có hình dáng
chữ A với 644 cánh hoa bê tông tượng trưng cho 644 anh linh liệt sỹ

       Nghĩa trang liệt sĩ A1 có 644 ngôi mộ, duy chỉ có bốn ngôi mộ lớn có bia khắc đủ họ tên là của các anh hùng: Tô Vĩnh Diện, Bế Văn Đàn, Phan Đình Giót và Trần Can. Trong nghĩa trang còn có nơi ghi danh các anh hùng, liệt sỹ đã hy sinh tại chiến trường Điện Biên Phủ.
 

Phần mộ của Liệt sĩ Tô Vĩnh Diện, Bế Văn Đàn, Phan Đình Giót và Trần Can.

      Nghĩa trang liệt sĩ A1 là một trong 3 nghĩa trang cấp Quốc Gia của tỉnh Điện Biên, hàng năm đón tiếp hàng ngàn lượt người là thân nhân của các anh hùng liệt sĩ, các đoàn khách trong và ngoài nước, nhân dân các dân tộc đến thăm viếng.

      Nghĩa trang liệt sỹ A1 ngày nay như một nhân chứng lịch sử nhắc nhở thế hệ trẻ hôm nay và mai sau luôn noi gương và ghi nhớ công ơn các Anh hùng liệt sỹ. Nghĩa trang A1 là một địa điểm không thể bỏ qua của bất cứ du khách nào.


 Di tích đồi A1

      Di tích A1 (cứ điểm Elian 2) nằm cạnh quốc lộ 279 (đường Võ Nguyên Giáp) thuộc phường Mường Thanh - thành phố Điện Biên Phủ, tỉnh Điện Biên. Cứ điểm này cao 32 m so với mặt đường có diện tích 53.000 m2, cách Sở chỉ huy tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ của thực dân
Pháp khoảng 500 m về phía Tây theo đường chim bay.

Toàn cảnh đồi A1 nhìn từ trên cao

       Đồi  A1 thuộc dãy đồi phía Đông cùng với C1, C2, D và E tạo thành bức tường thành vững chắc che chở cho phân khu trung tâm. Đây là điểm cao cuối cùng trực tiếp che chở cho Sở chỉ huy quân Pháp và được ví như “chìa khóa” của cả tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ. Tại đây địch bố trí nhiều binh lực, hỏa lực mạnh, có công sự kiên cố, vững chắc. Trận tiến công cứ điểm trên Đồi A1 là một trong những trận đánh oanh liệt nhất của quân và dân ta trong chiến dịch Điện Biên Phủ.

       18h5’ ngày 30-3-1954, ta bắt đầu tiến công đồi A1. Quân địch chống trả rất quyết liệt. Chúng biết rằng nếu để mất A1 thì như con dao của ta đã kề vào cổ tập đoàn cứ điểm của chúng. Vì vậy cuộc chiến đấu giữa ta và địch diễn ra tại cao điểm này kéo dài nhất và ác liệt nhất trên chiến trường Điện Biên Phủ với 3 đợt tấn công và một đợt phòng ngự kéo dài 39 ngày đêm. Ta và địch đã giành giật nhau từng thước đất. Hơn 2000 cán bộ, chiến sĩ của ta đã anh dũng hi sinh. Có thể nói máu các anh đã thấm đỏ từng tấc đất, từng ngọn cỏ trên đồi A1. Cuối cùng quân ta đã làm chủ hoàn toàn cứ điểm A1 vào 4 giờ 30 phút sáng ngày 07/5/1954, mở toang cánh cửa thép tiến thẳng vào trung tâm của tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ, đánh dấu ngày tận số của quân viễn chinh Pháp trên chiến trường Điện Biên Phủ.         

      Ngày nay, trên cứ điểm A1 nói riêng và quần thể di tích lịch sử Điện Biên Phủ nói chung, dẫu  không còn nguyên vẹn như xưa, nhưng  những dấu tích của một thời bom đạn như hầm chỉ huy cứ điểm, hầm đại liên, lô cốt cây đa cụt, đường hào, khối bộc phá ngàn cân, ngôi mộ tập thể, chiếc xe tăng… vẫn còn đây, sẽ mãi mãi trường tồn cùng non sông đất nước.       

      Ngày nay đến với cứ điểm A1, qua những chứng tích lịch sử còn lại của chiến tranh như: đường hầm, chiếc xe tăng, hố bộc phá… chúng ta cũng phần nào thấu hiểu được sự vất vả, gian khổ cũng như tinh thần anh dũng, quả cảm của các chiến sỹ để có được sự độc lập, tự do ngày hôm nay. Một địa danh tỏ rõ khí phách đấu tranh ngoan cường của dân tộc Việt Nam, góp phần làm nên chiến thắng vang dội làm chấn động địa cầu giờ đây đã trở thành bất tử./.

Lô cốt cây đa cụt “Ụ thằng người”. Lô cốt này bị đại đội 671 - tiểu đoàn 251 -
Trung đoàn 174 - đại đoàn 316 tiêu diệt lúc 1h30' ngày 7/5/1954



Đồi A1 căn cứ điểm quan trọng bậc nhất trong hệ thống phòng tuyến
5 quả đồi phía Đông bảo vệ khu trung tâm Mường Thanh.



Hầm chỉ huy kiên cố nhất của cứ điểm A1 (Elian II) bị các đại đội 315, 317
(tiểu đoàn 249 - trung đoàn 174 - đại đoàn 316) đánh chiếm đêm 6/5/1954.



Chiếc xe tăng Bazeille được đặt ngay trên đồi như một minh chứng của lịch sử


Hố bộc phá được tạo thành do Nguyễn Phú Xuyên Khung, Nguyễn Điệt,
Nguyễn Văn Bạch giật nổ khối bộc phá 960 kg vào lúc 20h30'
ngày 6/5/1954 và tiêu diệt 1 đại đội địch.



Xung quanh đồi là những đường hầm chằng chịt kéo dài từ chân đồi cho tới đỉnh đồi.
 

Bia tưởng niệm Noong Nhai.

    Nằm cách trung tâm thành phố Điện Biên Phủ khoảng 5km theo Quốc lộ 279 về phía cửa khẩu Tây Trang, bản Noong Nhai (xã Thanh Xương, huyện Điện Biên) từ lâu đã nổi tiếng là vùng đất lịch sử. Chính tại đây, ngày 25/4/1954, hàng trăm người dân vô tội của bản đã vĩnh viễn ra đi trong vụ thảm sát tang tóc của bom napan mà giặc Pháp điên cuồng cho máy bay dội xuống. 

Bia hận thù Noong Nhai.
 

      Tháng 11/1953, ngay sau khi nhảy dù xuống chiếm đóng Điện Biên Phủ, Pháp đã cho quân càn quét, dồn dân vào các trại tập trung.
     
     Noong Nhai khi đó là một trại tập trung lớn nhất, chúng nhồi nhét khoảng hơn 3.000 người của các bản Mường Thanh, Bôm La, Thanh An, Noong Luống, Noong Hẹt, Pom Loi, bản Khá... Người dân Khơ Mú ở các bản vùng cao như Núa Ngam, Pú Nhi (nay thuộc huyện Điện Biên Đông) cũng bị giặc ép bỏ nhà cửa xuống trại tập trung.

      Mục đích của quân Pháp cực kỳ nham hiểm, chúng muốn tách người dân khỏi Việt Minh, lấy người dân làm bia đỡ đạn một khi cuộc chiến nổ ra. 

     Khoảng 14 giờ ngày 25/4/1954 quân Pháp đã cho nhiều tốp máy bay bổ nhào cắt bom, giội thẳng xuống đầu người dân vô tội. Trận ném bom chỉ kéo dài chừng 30 phút nhưng đã khiến cho 444 người con của bản chủ yếu là người già, phụ nữ, trẻ em ở trại tập trung Noong Nhai đã chết.

Khu tưởng niệm những người dân vô tội ở trại tập trung Noong Nhai
đã chết bởi bom đạn của giặc Pháp ngày 25/4/1954. 

       Ngày nay, khu tưởng niệm những người dân vô tội bị chết bởi bom đạn của giặc Pháp năm nào đã được xây dựng bên quốc lộ 279 - con đường xuyên Á sang nước bạn Lào, thuộc địa phận xã Thanh Xương. Nổi bật ở khu tưởng niệm là bức tượng người phụ nữ Thái bế đứa con đã bị bom giặc giết chết trên tay, thể hiện nỗi đau mất con của những người mẹ và qua đó, gửi thông điệp, nhắc nhở đến thế hệ con cháu hôm nay mãi nhớ về lịch sử.

      Hơn 6 thập kỷ qua đi, khoảng thời gian ấy đã đủ để người dân ở mảnh đất nghèo Noong Nhai hàn gắn vết thương chiến tranh và phát triển nền kinh tế, vươn lên làm giàu. Những chương trình, chính sách chăm lo đời sống nhân dân mà Đảng, Nhà nước đầu tư trên địa bàn đã phát huy hiệu quả và thật sự tạo bước đột phá cho Noong Nhai đổi thay.
 

Một góc bản Noong Nhai

     Những năm qua, Noong Nhai luôn giữ vững danh hiệu bản văn hóa tiêu biểu. Nơi đây hiện đang lưu giữ những giá trị văn hóa, phong tục bản địa rất độc đáo của gần 80 hộ dân tộc Thái và trở thành địa chỉ thu hút du khách trong, ngoài nước đến du lịch và tìm hiểu về mảnh đất lịch sử mỗi khi đặt chân lên đất Điện Biên./.